На 24 август 2006 година астрономскиот свет доживеа историски момент кога Плутон, долго време познат како деветтата планета во Сончевиот Систем, беше официјално прекласифициран како „џуџеста планета“. Оваа одлука, донесена од страна на Меѓународната астрономска унија (IAU), предизвика многу реакции и отвори пат за ново разбирање на универзумот и правилата што го дефинираат неговото проучување.
Плутон никогаш не бил како другите планети. Мал, оддалечен и ледено студен, долго време се сметал за мистериозен член на нашето космичко семејство. Наместо да се движи уредно како Земјата или Марс, Плутон орбитира на свој начин – накривено, ексцентрично и често невообичаено.
Откриен е во 1930 година од страна на американскиот астроном Клајд Томбо кој, истражувајќи фотографии од небото, забележал мало светло тело што се движело поинаку од ѕвездите. И покрај неговата големина, Плутон станал симбол – не само на астрономско откритие, туку и на идејата дека дури и најмалите тела во Сончевиот Систем можат да имаат големо значење.
Зошто Плутон повеќе не е планета?
До 2006 година не постоела унифицирана дефиниција за тоа што претставува планета. Со откривањето на многубројни мали небесни тела во Кајперовиот појас – област полна со ледени објекти зад орбитата на Нептун – научната заедница сфатила дека Плутон не е единствен објект од тој тип.
Меѓународната астрономска унија тогаш поставила три критериуми кои едно небесно тело треба да ги исполни за да се смета за планета:
- Да орбитира околу Сонцето.
- Да има доволно маса за да формира речиси сферична форма.
- Да ја исчисти својата орбита од други објекти.
Плутон ги исполнува првите два критериуми, но не и третиот – неговата орбита се преклопува со многу други објекти од Кајперовиот појас. Поради тоа, неговиот статус е променет во „џуџеста планета“.
Што значи ова за научното образование?
Оваа промена не претставува само корекција на дефиниции, туку носи силна порака за природата на науката. Поставувањето нови критериуми и прекласификацијата на Плутон нудат вредна лекција: науката е динамична, прецизна и секогаш отворена за нови откритија.
Едукативни центри како IQ UP! ја користат оваа и слични приказни како поттик за младите да размислуваат критички, да поставуваат прашања и да истражуваат со љубопитност. Едукативните содржини што се базираат на вакви реални научни случувања ги поттикнуваат децата да го разберат светот преку игра, логика и истражување.
Плутон – мал, но значаен
Плутон денес е класифициран како џуџеста планета, но и понатаму е важен објект во Сончевиот Систем, со своја орбита, сателити и уникатна историја. Неговото проучување продолжува да дава вредни информации за потеклото и структурата на нашата космичка околина.
За детската љубопитност е важно да има простор каде што знаењето се претвора во игра. IQ UP! го нуди токму тоа – средина каде што учењето е инспиративно, а науката е достапна и забавна.
УПИСИТЕ СЕ ВО ТЕК!
Резервирајте бесплатен пробен час преку:
https://www.iqup.mk/stani-mal-naucnik/
или контактирајте го најблискиот IQ UP! центар:
- Аеродром – 070 382 269
- Карпош – 071 743 911
- Велес – 075 340 443
- Битола – 070 245 404
- Прилеп – 071 308 446
- Охрид – 078 249 507
- Кавадарци – 075 733 360
- Кичево – 071 777 939
- Штип – 075 381 933
- Гевгелија – 077 771 708
- Струмица – 078 340 709